Đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài chưa chú hiểm yếu tố môi trường-xã hội

ThienNhien.Net – Dù luôn được chào đón ở các nước đang phát triển, song dòng đầu tư tài chính của các ngân hàng phát triển Trung Quốc cũng đang gây ra những quan ngại do chưa thực thụ chú ý đúng mức đến các tác động tiêu cực về môi trường và xã hội ở các nước nhận đầu tư. Bài bình luận của Giáo sư Quan hệ Quốc tế thuộc trường Đại học Boston (Mỹ) Kevin Gallagher dưới đây sẽ san sớt ý kiến về vấn đề này và song song đưa ra khuyến cáo cho các ngân hàng Trung Quốc để tránh những hệ lụy ngoài mong muốn và gây dựng được hình ảnh đẹp trong các hoạt động đầu tư ra nước ngoài . Hoạt động hiệu quả… Thời gian qua, khi phương Tây tỏ ra kỳ vọng vào xu hướng tự do hóa thương mại và bãi bỏ điều tiết tài chính thì Trung Quốc lại khai triển các chính sách công nghiệp và đầu tư cơ sở hạ tầng quy mô lớn dưới một thị trường tài chính và thương nghiệp được điều tiết. Nhờ đi đúng đường, Trung Quốc đã từng bước chuyển dịch nền kinh tế sơn hà và đưa hơn 600 triệu người thoát nghèo, trong khi đó, các nước phương Tây tuần tự rơi vào khủng hoảng tài chính, kéo theo hệ lụy lên mức tăng trưởng và tỷ lệ giảm nghèo trên toàn thế giới. Ngày nay, Trung Quốc đang thay nhân rộng mô hình phát triển của mình trên toàn cầu. Theo thống kê, ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) và ngân hàng Xuất – nhập cảng Trung Quốc (EIBC) thậm chí còn đầu tư tài chính cho các nước đang phát triển nhiều hơn cả nhà băng Thế giới (WB). Chưa kể, nguồn tài chính của Trung Quốc còn dễ tiếp cận hơn các nước phương Tây do không đòi hỏi những điều kiện ngặt nghèo như tự do hóa thương nghiệp hay thắt chặt tài chính… Các ngân hàng phát triển Trung Quốc rõ ràng không chỉ hoạt động hiệu quả trên quy mô lớn mà còn thúc đẩy kinh tế Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ nhờ các khoản lợi nhuận mang về cho đất nước và các thời cơ “béo bở” cho các công ty trong nước. Tuy nhiên, nếu muốn đi những bước dài hơn, Trung Quốc cần phải tính đến việc lồng ghép các cơ chế bảo vệ môi trường và xã hội vào hoạt động đầu tư ra nước ngoài. … Nhưng rủi ro về môi trường và tầng lớp Ngày một có nhiều trường hợp cho thấy các thể chế tài chính Trung Quốc có thể mất cơ hội đầu tư do những quan ngại về môi trường và từng lớp. Trường hợp mỏ quặng sắt Belinga ở Gabon là một ví dụ. Năm 2007, mỏ Belinga đã nằm trong giao kèo ký kết giữa chính quyền thị thành Libreville và Công ty Năng lượng Thiết bị Trung Quốc (CMEC) với sự tương trợ vốn từ EIBC. Thế nhưng dự án đã vấp phải sự phản đối của địa phương vì gây ra những tác động môi trường và sau đó liên tục bị đàm phán, hoãn lại rồi chung cuộc bị loại bỏ. Rủi ro chính trị liên quan đến môi trường có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới kết quả kinh dinh của các ngân hàng phát triển lớn ở Trung Quốc (Ảnh minh họa: Getty Images) Na ná, dự án đường ống dẫn dầu và khí đốt Trung Quốc – Myanmar trị giá hàng tỷ đô la do CDB đầu tư cũng bị người dân địa phương “săm soi” rất kỹ. Đây là dự án do Tập đoàn Dầu khí nhà nước Trung Quốc (CNPC) đứng vờ phối và đã ký một đôi hạng mục với Sinohydro. Trước những tác động tiềm ẩn của dự án đến môi trường và từng lớp, các tổ chức từng lớp dân sự địa phương đã tổ chức các cuộc vận động phản đối việc bồi hoàn đất đai không tương hợp, người dân mất sinh kế, môi trường bị tổn thương…, gây không ít tổn hại cho chủ đầu tư. Hay có thể nhìn ngay vào trường hợp dự án thủy điện Patuca do Công ty Sinohydro thực hành, chủ đầu tư là EIBC, được Chính phủ Honduras duyệt y năm 2011. Dự án này đã làm mất 42 km rừng mưa vốn là một phần của Vườn Quốc gia Patuca và Khu dự trữ Sinh quyển Tawahka Asangni. Sau khi bị các tổ chức tầng lớp dân sự địa phương và các tổ chức phi chính phủ quốc tế như Tổ chức Sông ngòi Quốc tế (IR), Ủy ban Bảo vệ Thiên nhiên (NC)… phản đối kịch liệt, Dự án đã bị trì hoãn để tái đánh giá tác động và hình ảnh của chủ đầu tư theo đó cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Nói như vậy để thấy rủi ro tiềm ẩn về môi trường có thể tác động nghiêm trọng đến kết quả kinh dinh của các nhà băng phát triển lớn ở Trung Quốc thông qua việc các dự án bị trì hoãn hoặc hủy bỏ vì bị cộng đồng địa phương và/hoặc quốc tế phản đối. Chỉ khi bảo đảm được tính vững bền về môi trường và quyền con người, các ngân hàng phát triển Trung Quốc mới tiếp cận được với thị trường và giảm thiểu được rủi ro. Trước mắt, việc tuân các tiêu chuẩn quốc tế đã được thiết lập có thể giúp các ngân hàng này xâm nhập sâu hơn vào các thị trường như Mỹ, châu Âu, nơi đòi hỏi những tiêu chuẩn cao hơn về môi trường và từng lớp. Song song, việc gây dựng được một “hồ sơ” đẹp ở các thị trường đang nổi và các nước đang phát triển cũng tạo điều kiện cho họ dễ dàng lồng ghép các tiêu chuẩn mới vào hoạt động của mình. Theo Phượng Trần/Diễn đàn Đầu tư, 23/07/2013 Các bài cùng chủ đề: Mặt trái của đầu tư Trung Quốc ra nước ngoài Lào – điểm đầu tư trung tâm mới của Trung Quốc Đầu tư ra nước ngoài thận trọng sau sự cố ‘chiếm đất, phá rừng’ Trung Quốc tụ tập cho tăng trưởng xanh Trung Quốc ký thỏa thuận mua cao su của 4 nước ASEAN Bước nhập cuộc của Trung Quốc ở thị trường năng lượng Bắc Mỹ Trung Quốc: Cải tạo nguồn nước trên quy mô rộng 50 triệu USD cho dự án nước sạch và môi trường miền Trung Trung Quốc sẽ là nước gây ô nhiễm nhất Trung Quốc đeo đuổi đầu tư lâm nghiệp vững bền tại châu Phi