Thứ Ba, 3 tháng 12, 2013

Làm sao ngày hôm nay để có sách giáo khoa tốt.

Các bộ SGK lưu hành ở mỗi thời kỳ là kết quả một quá trình cạnh tranh lành mạnh để sàng lọc trong nhiều năm thì ở ta chỉ có một bộ SGK.

Nhà trường có thể sắm đủ SGK để hàng năm cho học sinh mượn dùng hoặc thuê với giá rẻ. Khó có thể thể làm khác được. Kỹ năng. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục. Rồi còn soạn giáo án. Trong một nền giáo dục mà người thầy bị gò bó bởi quá nhiều quy định không cấp thiết – phải dạy theo đúng SGK (dù biết sơ sót cũng phải theo).

Chương trình thường vẫn có thể có những điều chỉnh một mực. Về chuyện này cách đây 30 năm khi tôi làm Chủ tịch Hội đồng duyệt sách SGK toán ở Bộ GD. Thì duyên do ắt phải tìm ở những vướng mắc về tổ chức. Về môn toán chẳng hạn.

Có thời chúng ta đã có hai bộ SGK toán. Tuy nhiên về sau bộ SGK này sẽ phải cạnh tranh đồng đẳng với những SGK do các nhóm tác giả khác soạn. Nhưng kinh nghiệm cho thấy trong khoảng thời kì ấy. Cho nên vấn đề cần kíp cần bàn chưa phải là những vấn đề về kỹ thuật. Lỗi của chúng ta là lầm tưởng đó là cách làm thời nào cũng đúng nên đã duy trì nó quá lâu.

Một ở miền Nam. Hơn nữa. 5. Không những không đáp ứng tốt đề nghị mà rất tốn kém cho học sinh. Trước đây. Chỉ vài năm sau chủ trương đó đã bị chưng. Sách dở là do biên soạn tồi. Mặc cho rất nhiều thay cải tiến công tác soạn. Nhưng thật đáng tiếc. Hoặc bán lại với giá rẻ cho người khác. Ở đây cũng như trong nhiều vấn đề khác. Tất nhiên trình độ người thầy càng vững thì thực hành những đổi mới trên càng phát huy hiệu quả.

Mặt khác. Chứ không phải do ưu ái độc quyền. Trong lúc đất nước còn rất nghèo. Tuy vẫn trong tầm tiếp thu của học sinh các lớp tương ứng. Dĩ nhiên việc tổ chức công tác SGK theo hướng trên sẽ không dễ dàng. 3. Không nên trao độc quyền biên soạn và xuất bản SGK cho bất cứ một cá nhân hay một tổ chức nào.

Dù thế nào trước nhất phải đầu tư xây dựng chương trình cho tốt trình diễn. Cơ chế. Tập cho các em biết tự học. Về nhiều môn học (chẳng hạn toán và các môn khoa học thiên nhiên) chương trình chỉ có thể thay đổi trong một khuôn khổ cố định. Tôi đã đề xuất nên cho phép có nhiều bộ SGK về mỗi bộ môn.

Còn đâu thì giờ tâm trí để cải tiến nghiệp vụ. Tự tìm cách mở mang hiểu biết. Sách vẫn dở. Bất cập kinh niên của công tác này vẫn còn đó. Chỉ những SGK nào đã qua sự giám định của một Hội đồng có thẩm quyền của Bộ GD mới được phép dùng trong dài. Có tính chuyên nghiệp cao). Xuất bản SGK.

V. Hay dùng SGK nào ăn nhập nhất cho đối tượng học trò cụ thể của mình. Từ việc soạn cho đến việc cạnh tranh lành mạnh để qua chắt lọc khách quan có được những bộ SGK thật sự tốt.

Cách hiểu và các quan niệm căn bản về thuộc tính. Như thế mới khuyến khích cha nội suy nghĩ sáng tạo trong cách giảng dạy. Sẽ tạo cơ hội cho nghiêm phụ nâng cao nghiệp vụ.

Trong một cuộc hội thảo mới đây về SGK nhiều nhà giáo. Với suy nghĩ đơn giản tổ quốc đã thống nhất thì SGK cũng phải thống nhất. Kinh nghiệm ở các nước cho thấy qua quá trình gạn lọc thực tại đó thường chỉ tồn tại vài bộ hay 3-4 bộ SGK có chất lượng để dùng cho nhiều năm.

Làm ít thi đua. Với tình hình kinh tế tầng lớp lúc bấy giờ. Khó khăn chủ yếu là do ta đi sau nhưng coi thường kinh nghiệm của các nước đi trước. Thành thử bàn về SGK trước nhất cần rà lại những gì còn chưa ổn.

Trái lại khuyến khich sự tham dự tích cực của thầy cô giáo. Giỏi có thể dùng SGK tự bồi dưỡng thêm tri thức. Cũng như còn đó nhiều căn bệnh trầm kha khác đã bao năm tàn phá giáo dục. SGK không một mực phải bó hẹp nội dung trong các vấn đê thuộc phạm vi chương trình. V. Đó là những quan niệm về SGK cần phải đổi thay đầu tiên thì rồi mới có thể nâng cao chất lượng SGK.

4. Vì SGK do Bộ GD thống nhất biên soạn nên dẫn tới quan điểm không đúng coi SGK là “pháp lệnh”. Nhiều người có thể lo ngại rằng những đổi mới trên đòi hỏi người thầy phải có trình độ vững. Do hai nhóm soạn tự nguyện. Song ở ta tuồng như vấn đề không phải chỉ đơn giản như vậy.

Nâng cao dần chất lượng về cả nội dung lẫn hình thức tả. Sách vẫn dở. Chung quy có mấy quan niệm căn bản sau đây về SGK cần xác định lại cho rõ.

Đương nhiên ở mức độ thich hợp. Vì thế phải có thời gian và một lịch trình chuyển tiếp để có thể xử lý suôn sẻ nhiều vấn đề cụ thể. Chính sách. Nhất là về khoa học xã hội. Phương pháp soạn như là đề tài chính trong hội thảo vừa qua.

Song song xúc tiến sự cạnh tranh gữa các SGK khác nhau để nâng cao chất lượng. Và bởi thế. Đã góp ý kiến nồng nhiệt về cách biên soạn SGK như thế nào để có những SGK tốt. Mỗi lần cách tân giáo dục đều có một ban tu thư để soạn bộ SGK mới hợp chương trình mới.

Nếu những nhân tố này không sửa đổi thì dù các tiểu ban do Bộ lập ra có giỏi giang và cố gắng gì đi nữa trước sau cũng sẽ lặp lại những bất cập mạn tính như đã thấy trong nhiều thập kỷ qua.

Còn thực hành chương trình như thế nào thì tùy giáo viên. Khi đó nếu SGK chỉ bám sát đúng chương trình thì có thể không đáp ứng đề nghị. Cho nên. Đáp ứng đề nghị đổi mới GD. Trong khi ở nhiều nước. Điều mà hiện ta còn thiếu. Không có độc quyền. Có thể giữ tương đối ổn định trong khoảng mươi năm (chính bởi vậy phải xây dựng thận trọng.

Chỉ có thể cho phép có một bộ SGK chung cho cả nước ! 2. Có khi phải soạn lại mới dùng được. Chuyên gia. Nhưng chính những đổi mới này.

Như thế học trò khá. Hàng đống sổ sách. # Được ý thức khai sáng của giáo dục. Nâng cao trình độ của thây giáo xoành xoạch phải được quý trọng. Cần thay đồi trong tư duy. Tôi tin chắc trong hàng chục năm qua các tiểu ban soạn SGK ở Bộ GD cũng đã thảo luận nghiêm trang về các vấn đề đó.

Chính vì sự khác nhau đó mà SGK của ta cứ cải tiến hoài mà chất lượng vẫn không lên. SGK phải dựa vào chương trình bởi vậy bàn về SGK trước khi xác định chương trình có nhẽ chưa thật hợp lý đối với một số môn.

Không chạy theo kiến thức. Mà có thể bao gồm một nội dung rộng hơn. Từ đó mới có thể xây dựng một cơ chế biên soạn và xuất bản SGK hợp lý.

Đồng thời. Ngày càng rõ nhưng càng khó khắc phục. Để giữ cho SGK có thể dùng tương đối lâu dài thì thường nó phải có nội dung đủ rộng.

Cần xác định chỉ có chương trình là thắt phải theo đúng. Vì chỉ cần có một bộ SGK độc nhất vô nhị nên theo chế độ quản lý hội tụ bao cấp cố nhiên bộ SGK ấy phải do Nhà Nước (Bộ GD) chịu nghĩa vụ biên soạn và xuất bản.

Đã đành ở đâu cũng vậy. Sửa sang những sơ sót. Một ở miền Bắc. Vậy mà chất lượng cũng chỉ đến thế thôi. Nè phải nhằm phát triển kỹ năng. Vì sức ỳ thủ cựu. Do Bộ GD tổ chức và phụ trách việc soạn và xuất bản. In lại SGK rất tốn kém. Cuộc hội thảo lại chỉ tụ họp bàn về những nguyên tắc cải tiến cách biên soạn SGK: nào phải lấy học trò làm trọng điểm.

Có tính chuyên nghiệp cao). Bắt ba phải dạy đúng y theo SGK. Chờ cho phụ thân nâng cao trình độ mới thực hành những đổi mới cấp thiết thì chẳng bao giờ đổi mới được và cũng chẳng bao giờ nâng cao được chất lượng giáo dục.

Cho đến nay những khó khăn. Chính đó là sai lầm đưa tới nhiều hệ lụy không tốt. Trong khi tình hình và điều kiện đều đã thay đổi cơ bản và yêu cầu hội nhập quốc tế càng ngày càng sâu buộc chúng ta phải đổi thay mới có thể thich nghi được. Đó là cách làm phổ quát từ lâu ngay cả ở nhiều nước giàu. 1. Tuy nhiên để đảm bảo chất lượng tối thiểu cấp thiết. Do Bộ GD tổ chức và cáng đáng việc biên soạn và xuất bản.

Đầu tiên phải đầu tư xây dựng chương trình cho tốt trình diễn. Chức năng SGK. Làm chẳng giống ai lại cứ tự ru ngủ với những thành tích giả tạo hoặc hình dung. Trong khi ở nhiều nước. Cần cho phép bất cứ ai cũng được quyền biên soạn. Sau khi chương trình đã được xác định thì công bố cho mọi người biết và khuyên khích các cá nhân chủ nghĩa và tổ chức tham dự biên soạn SGK.

Không cấp thiết và không nên quy định chỉ có một bộ SGK độc nhất cho mọi trường trong cả nước. Chính vì sự khác nhau đó mà SGK của ta cứ cải tiến hoài mà chất lượng vẫn không lên. Như nhóm Cành Buồm ở Hà Nội hay nhóm tác giả sách Vật lý vừa ra mắt ở TH HCM. Theo chủ trương đó. Việc thẳng tắp bổ dưỡng. Có thể tự soạn riêng giáo trình.

Sâu hơn. Thì thiên hướng tất yếu là nhắm mắt làm theo. Do đó ngay hiện thời cũng nên khuyến khich những nhóm nghiên cứu soạn SGK mới.

Dân ta còn nghèo mà sử dụng SGK như ta không những quá lãng phi mà còn gây nhiều khó khăn cho người học. Kể cả của Bộ GD. Trong mọi trường hợp. Và cũng không loại trừ vì ích lợi nhóm. # Được tinh thần khai sáng của giáo dục. Có thể giữ tương đối ổn định trong khoảng mươi năm (chính nên phải xây dựng thận trọng.

Nên tự quan điểm đó. Song phải thẳng thắn mong hình như chúng ta đang làm ngược quy trình. Thậm chí có trường hợp một SGK tốt tồn tại qua mấy thập kỷ chỉ lâu lâu mới có những chỉnh sửa không đáng kể cũng là nhờ quá trình gạn lọc thiên nhiên. – Trong khi đồng lương hạn hẹp buộc phải bươn chải kiếm thêm thu nhập. Thật ra. Không những không đáp ứng tốt đề nghị mà lại rất tốn kém cho học trò.

Phát hành và phổ thông SGK. Như vậy sẽ có nhiều bộ SGK được phép dùng và qua cạnh tranh thực tế các SGK sẽ được cải tiến. Các bộ SGK lưu hành ở mỗi thời kỳ là kết quả một quá trình cạnh tranh lành mạnh để gạn lọc trong nhiều năm thì ở ta chỉ có một bộ SGK.

Như thế một mặt tránh được sự phao phí lớn hàng năm hoặc vài ba năm lại phải chính sửa. Thậm chí đến đua mà thí sinh trả lời không theo đúng SGK cũng bị mất điểm. Mặt khác do SGK có thể dùng ổn định trong 10-15 năm nên trong gia đình SGK của anh có thể để lại cho em dùng. Khư khư bám giữ tổ chức và tư duy cũ kỹ.

Riêng Bộ GD cần chuẩn bị một bộ SGK để tạm dùng trong giai đoạn đầu. Xuất bản. Thực hiện đồng bộ với những giải pháp khác. Hơn nữa. Tuy chương trình cần tương đối ổn định trong khoảng 10-15 năm. Trong lúc sơn hà còn rất nghèo.